Hòa giải thương mại là một phương thức giải quyết tranh chấp giữa các bên trong các hoạt động kinh doanh, thông qua sự can thiệp của một bên trung gian, được gọi là người hòa giải. Theo quy định của Việt Nam, hòa giải thương mại không yêu cầu các bên phải qua các thủ tục tòa án, mà thay vào đó, họ sẽ thương lượng với nhau dưới sự hướng dẫn của người hòa giải, nhằm đạt được thỏa thuận chung. Phương thức này được khuyến khích bởi chính phủ Việt Nam thông qua Luật Trọng tài Thương mại năm 2010 và Nghị định 22/2017/NĐ-CP về hòa giải thương mại.
Điều này cho phép các doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí, đồng thời duy trì các mối quan hệ kinh doanh trong khi giải quyết tranh chấp một cách hiệu quả và ít đối đầu hơn so với kiện tụng truyền thống. Hòa giải cũng mang lại sự linh hoạt và bảo mật cho các bên tham gia, đặc biệt trong những tình huống mà các doanh nghiệp muốn tránh việc tranh chấp bị công khai.
Việc giải quyết tranh chấp giữa các doanh nghiệp thông qua hòa giải thương mại đang ngày càng trở nên phổ biến trên thế giới, đặc biệt khi các bên muốn tránh xa các thủ tục kiện tụng phức tạp và tốn kém. Ở Việt Nam, việc biết và sử dụng cơ chế giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại thông qua Hòa giải thương mại vẫn chưa được biết đến nhiều như trên thế giới, tuy nhiên đây là xu hướng trong thời gian tới, bởi những lợi ích mà cơ chế giải quyết tranh chấp này mang lại.
Dưới đây là 10 lợi ích rõ rệt của việc sử dụng hòa giải thương mại như một giải pháp thay thế hiệu quả cho kiện tụng truyền thống.
1. Tiết kiệm thời gian
Hòa giải thương mại giúp các doanh nghiệp giải quyết tranh chấp nhanh chóng hơn nhiều so với kiện tụng. Một vụ kiện có thể kéo dài ít nhất là 03 tháng hoặc thậm chí vài năm, trong khi hòa giải thường chỉ mất vài tuần hoặc vài tháng để đi đến kết luận.
2. Giảm chi phí
Một trong những lý do doanh nghiệp lựa chọn hòa giải là chi phí thấp hơn so với kiện tụng. Các chi phí liên quan đến luật sư, thủ tục tòa án và các chi phí không cần thiết khác có thể làm tăng chi phí giải quyết tranh chấp thông qua kiện tụng.
3. Bảo mật cao
Trên thực tế, dù là đúng hay sai, một khi doanh nghiệp vướng vào một vụ kiện, chắc chắn ít nhiều cũng ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh và uy tín của doanh nghiệp. Khác với các vụ kiện tụng công khai, hòa giải được thực hiện trong khuôn khổ riêng tư và bảo mật, giúp các bên giữ kín các thông tin nhạy cảm về hoạt động kinh doanh của mình. Điều này rất quan trọng đối với các doanh nghiệp muốn bảo vệ bí mật thương mại và thông tin tài chính.
4. Tăng cường quan hệ kinh doanh
Hòa giải thương mại không chỉ tập trung vào việc giải quyết tranh chấp mà còn giúp duy trì mối quan hệ hợp tác giữa các bên, hướng đến giải pháp cân bằng lợi ích cho đôi bên. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các doanh nghiệp muốn duy trì mối quan hệ lâu dài với đối tác.
5. Quyết định linh hoạt và phù hợp
Trong hòa giải, các bên có thể cùng nhau thỏa thuận và đề xuất các giải pháp phù hợp với nhu cầu và tình hình thực tế của họ, trên cơ sở có sự điều phối của người hòa giải để tìm ra được giải pháp phù hợp với tình hình và vị thế của cả hai bên, thay vì phải tuân thủ các phán quyết của tòa án trong các vụ kiện tụng. Chính xác là các bên được làm chủ hơn trong cuộc chơi của mình.
6. Được hỗ trợ bởi các chuyên gia
Trong quá trình hòa giải, các bên có thể chọn các chuyên gia hoặc người trung gian có kiến thức sâu rộng về ngành nghề để giúp họ giải quyết tranh chấp một cách hiệu quả. Điều này không phải lúc nào cũng có trong các vụ kiện tụng. Đối với những ngành đặc thù như xây dựng, tài chính là những ngành mà đòi hỏi người phải có am hiểu kiến thức sâu rộng để có thể đánh giá một cách khách quan thì hòa giải thương mại sẽ là cơ chế mà có thể chọn người hòa giải có năng lực chuyên môn phù hợp.
7. Bảo vệ thương hiệu và uy tín
Việc tham gia vào một vụ kiện tụng công khai có thể gây hại đến hình ảnh và uy tín của doanh nghiệp. Ngược lại, hòa giải giúp giải quyết tranh chấp mà không làm tổn hại đến danh tiếng của các bên liên quan thông qua cơ chế bảo mật thông tin.
8. Giải quyết tranh chấp mà không cần đến phán quyết của Tòa án
Hòa giải không yêu cầu một quyết định cuối cùng từ tòa án, mà các bên tự quyết định thỏa thuận. Điều này giúp các doanh nghiệp duy trì quyền kiểm soát đối với kết quả của tranh chấp.
9. Dễ dàng đạt được thỏa thuận
Doanh nghiệp tham gia hòa giải thường dễ dàng đạt được thỏa thuận hơn, bởi vì họ có thể thương lượng các điều khoản theo ý muốn của mình mà không phải đối mặt với những quy định pháp lý nghiêm ngặt như trong kiện tụng.
10. Được hỗ trợ bởi các công cụ quốc tế
Hòa giải thương mại đang ngày càng trở thành một công cụ quốc tế để giải quyết tranh chấp, nhất là khi Việt Nam là thành viên của Công ước New York về công nhận và thi hành các phán quyết trọng tài quốc tế. Điều này giúp các thỏa thuận hòa giải có thể được thực thi ở các quốc gia khác, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp giao dịch quốc tế.
Kết Luận
Với những lợi ích vượt trội như tiết kiệm thời gian, chi phí, và bảo vệ mối quan hệ giữa các doanh nghiệp, hòa giải thương mại là một lựa chọn lý tưởng thay thế kiện tụng truyền thống trong nhiều trường hợp.
Đặc biệt khi môi trường kinh doanh ngày càng phát triển và cạnh tranh, hòa giải trở thành công cụ quan trọng giúp các doanh nghiệp giải quyết tranh chấp một cách hiệu quả và bảo vệ sự ổn định lâu dài.
Khi đối mặt với các tranh chấp trong hoạt động kinh doanh, thương mại, ngoài cơ chế khởi kiện ra Tòa án, trọng tài, thì hòa giải thương mại cũng là cơ chế mà doanh nghiệp có thể cân nhắc ưu tiên đầu tiên.